Campagne voeren: wat mag, wat niet?
De lokale en provinciale verkiezingen naderen; politieke partijen en hun kandidaten voeren al volop campagne.
De regelgever hanteert een sperperiode van 1 juli tot en met de verkiezingsdag op 14 oktober 2018, waarbinnen strenge regels gelden voor de campagnemiddelen en voor de financiering van de campagne.
Het wettelijk kader
Per politieke partij zijn er maximumbudgetten vastgelegd voor uitgaven aan verkiezingspropaganda. Ook voor lijsten en kandidaten zullen de maximumbudgetten worden vastgelegd.
Men mag niet meer uitgeven voor verkiezingspropaganda dan de opgelegde limieten om de financiële ongelijkheid tussen partijen en kandidaten zoveel mogelijk te beperken. Vandaar het belang van de aangifte van de verkiezingsuitgaven na de verkiezingen. Uiterlijk op 13 november 2018 moeten de politieke partijen en de lijsttrekkers de verkiezingsuitgaven en de herkomst van de geldmiddelen voor de partij, voor de lijst en voor elke kandidaat aangeven bij de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg. De identiteit van schenkers van bedragen van 125 euro of meer moet meegedeeld worden aan de Controlecommissie Verkiezingsuitgaven. Hetzelfde geldt voor sponsors.
De verkiezingsborden en affiches
De decreetgever hanteert strikte regels voor het aanbrengen van verkiezingsaffiches en het gebruik van reclameborden. Zo is het gebruik van bv. commerciële reclameborden niet toegelaten voor een verkiezingscampagne. Niet-commerciële reclameborden zijn toegestaan, zolang het aanplakbord en de affiche niet groter zijn dan 4m². Aanplakborden van de gemeente, die dienen voor de verschillende lijsten, mogen wel groter zijn.
Meer info in het besluit van de Vlaamse Regering van 20 april 2012 houdende de algemene regels voor het aanbrengen van verkiezingsaffiches en het organiseren van gemotoriseerde optochten
De gemeenten zijn niet verplicht om aanplakborden voor verkiezingsaffiches te plaatsen op openbaar domein. Om visuele vervuiling of verstoring van de openbare orde tegen te gaan, kunnen gemeenten het plaatsen van aanplakborden op privaat domein beperken. Langs autosnelwegen en gewestwegen geldt een verbod op verkiezingspropaganda, tenzij de wegbeheerder en de burgemeester daarmee instemmen.
Andere praktijkvoorbeelden
Verkiezingspropaganda in het onderwijs
Het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet verbiedt dat niet, maar verschillende onderwijsreglementeringen verbieden dat wel.
Sociale netwerken zoals Facebook en Twitter
Kandidaten, politieke partijen en lijsten mogen sociale media gebruiken tijdens de sperperiode. Of ze het moeten aangeven als verkiezingsuitgave hangt ervan af of de aanpak verschilt met andere periodes van gebruik.
Evenementen organiseren
Lijsten en kandidaten mogen evenementen organiseren. Of ze die moeten aangeven als verkiezingsuitgaven hangt onder meer af van de periodiciteit en de doeleinden van het evenement.
Gadgets, geschenken, gratis eten en drank uitdelen
Dat mag niet.
Telefoon- en sms-campagnes
Politieke partijen, lijsten en kandidaten mogen geen beroep doen op commerciële bedrijven of openbare instellingen.
Sommige propagandamiddelen zijn niet toegelaten
Voorbeelden hiervan zijn bv. commerciële reclamespots op de radio, op TV of in de bioscoop.