Mogen vrijwilligers zetelen als voorzitter of bijzitter in een stem- of telbureau?
Nee.
Het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet bepaalt de categorieën waaruit de leden van de stem- en telbureaus kunnen worden benoemd (art. 44, §1 LPKD). Deze lijst bevat geen categorie "vrijwilligers".
Uit de voorbereiding van het decreet blijkt dat de decreetgever ervoor heeft gekozen dat vrijwilligers bij de lokale verkiezingen niet zetelen als voorzitter of bijzitter in een stembureau, telbureau of gemeentelijk hoofdbureau.
Dat blijkt uit het verslag van de commissie aan het Vlaams Parlement en is ook terug te vinden in de memorie van toelichting bij het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet.
Volgende passages hebben hierop betrekking:
- Het verslag van de commissie aan het Vlaams Parlement: "Bij de jongste federale verkiezingen konden burgers zich bij hun gemeente melden als vrijwilliger voor een functie als bijzitter of voorzitter in een stembureau. Dat daar niet voor gekozen werd, heeft vooral te maken met de neutraliteit en de onafhankelijkheid die van een bureau wordt verwacht. Bij het werken met vrijwilligers is het theoretisch mogelijk dat bureaus 'gekleurd' worden samengesteld, terwijl de volstrekte neutraliteit voorop moet staan.’
- Algemene memorie van toelichting: "Artikel 95, §4 van het Algemeen Kieswetboek bepaalde de volgorde van de categorieën waaruit de voorzitters en de leden gekozen kunnen worden. Aan die regeling werden twee wijzigingen aangebracht. Ten eerste is het bij de federale en de deelstatelijke verkiezingen mogelijk dat er uit een categorie "vrijwilligers" wordt gerekruteerd. Deze categorie wordt in het kiesdecreet niet behouden, omdat de decreetgever oordeelt dat op het lokale niveau het risico erg groot is dat zo de hoofdbureaus (en ook de stembureaus en de telbureaus) gepolitiseerd kunnen raken"
- Artikelsgewijze memorie van toelichting, bij artikel 37: "De eerste paragraaf van dit artikel herneemt artikel 8, eerste zin en artikel 13 van de Gemeentekieswet. De tweede paragraaf van dit artikel herneemt voor een deel artikel 10 van de Gemeentekieswet en artikel 95, §4, derde lid van het Algemeen Kieswetboek, voor wat betreft de lijst van personen die benoemd kunnen worden tot voorzitter van het gemeentelijk hoofdstembureau. In deze lijst zijn geen vrijwilligers opgenomen, uit de bekommernis om zoveel mogelijk politieke inmenging in de hoofdbureaus te vermijden."